2015 yılı ile TJK haralarında aşım yapıcak ingiliz aygırları ve arap aygırları ilk müracaat listeleri tamamlandı. İngiliz aygırları için ilk olarak detaylı bir inceleme yazısını sizler için değerlendirdik. İlk müracaatlar sonuçu 1952 adet kısrak, ingiliz aygırlarına yazıldı. 2014 yılında bu rakam 1800 iken 2013 yılında ise 1848 idi. İlk defa bir Özel hara aygırı olan Win River Win, geçtiğimiz senelere göre en çok talebi alan TJK aygırlarını (Örneğin 2012-2013 yılları Lion Heart, 2014 yılı Cuvee gibi) geçmeyi başardı.

2015 yılının en yüksek talep gören aygırı Karacabey’de Özel hara temsilcisi Win River Win oldu. Win River Win ilk aşım listeleri açıklandığında 9000 TL aşım bedeli ile 133 kısrak kendisinine yazıldı. Sıfat adedi 100 ile sınırlı olan aygırdan kura ile 25 kısrak muhtemelen elenecektir. İşin ilginç yanı ise Win River Win için 2014 yılında 5000TL den 60 , 2013 yılında 3000 TL den 17, 2012 yılında 2500 TL den ise 14 kısrak kendisine yazılmıştı (İlk başvurularda). Win River Win daha sonradan kuralardan elenen kısraklar ile 2014 yılında 30, 2013 yılında 32, 2012 yılında ise 85 kısrağı gebe bırakmıştır. Aygırcılığın garip bir cilvesi olarak Win River Win isimli aygıra geçtiğimiz senelerle karşılaştırırsak inanılmaz yığılma oldu. Tabi bu durumu Gazi şampiyonu Blaze To Win ve Gazi üçüncüsü Enyalios başta olmak üzere pek çok başarılı yavrusu ile sonuna kadar hak etti. Aslında bu tip bir yığılma geçen sene Cuvee isimli aygırın başına da gelmiş ve 103 kısraktan talep almıştı.

2015 yılı en yüksek talep gören ikinci aygır ise yine Özel hara temsilcisi After Market oldu. Aygır İzmit’te 9000 TL aşım bedeli ile 101 başvuru alarak ilk müracaatları kapadı. Geçen sene 87 başvuru alıp özel hara aygırları içinde lider olan After Market, bu sene aşım sayısını artırmasına rağmen bu unvanını Win River Win’e kaptırdı. 2015 yılı itibariyle ülkemizde ikinci aşımlarını yapacak olan aygırın sıfat adedi 100 olarak belirlenmişti. Muhtemelen ufak bir artırım ile 101 kısrağa aşım yapacaktır. Ayrıca bu aygır alımını gerçekleştiren sendika sahipleri de iki senede neredeyse aygırın alım maliyetinin çok büyük bir kısmını karşılamış olup belkide kara bile geçmiş oldular. Bu akıllıca yatırımdan dolayı bizlerede tebrik etmek düşer.

Üçüncü sırada 100 başvuru ile Captain Rio bulunmaktadır ki bu aygırımızında sıfat adedi 75 ile kısıtlı olup 23 kısrak kura sonuçu muhtemelen elenmesi bekleniliyor . Ülkemize ilk defa bu sene aşım yapacak olan aygırın yine bir Özel hara temsilcisi olduğunu belirtelim. İzmit’te 12000 TL bedel ile aşım yapacak aygır ülkemize uyumu Kaneko ile tescilli Pivotal oğludur. Daha önce ülkemizde Worldpoint, Captain Paris, Az Kaldı, Hasty Orphan gibi başarılı temsilci bulunan Captain Rio , yine zekice bir yatırım örneğidir. Zamanında ülkemize Karelin ve Mary Ellen sayesinde Sri Pekan, Elixır ve Madam Eli sayesinde Royal Abjar , Sabribey ve Thunder Race sayesinde Bin Ajwaad gelmişti. Bu stratejiyi takip edenin kazanması normal sonuçtur.

Dördüncü sıra ise TJK temsilcisi İzmit’te ki Lion Heart oldu. Sıfat adedi 100 olan Lion Heart bu sene ilk aşım listeleri açıklandığında 93 kısraktan talep aldı. Lion Heart geçen sene yani 2014 yılında 90, 2013 yılında ise ilk müracaatlarda 190, 2012 yılında ise 137 kısraktan talep almıştı. 2014 yılında reytingi hafiften sarsılan Lion Heart, ülkemizde ilk aşımlarını 2010 yılında yapmıştı. Ama hiç kuşkusuz eski popülaritesi yok. Bunun temel nedeni ise 2013 yılında koşan 2 yaşlı ingiliz taylarının beklenen performansın çok altında kalması ve aşım fiyatının 17000 TL gibi yüksek rakamlara ulaşmasıdır. Yinede her ne olursa olsun 2014 yılında 2 yaşlı aygır kazanç listesinde uzak ara birinci olarak 2013 yılındaki kötü istatisliklerinin izini kısmen silmiştir.

Beşinci sırada ise 71 başvuru ile Mendip bulunmaktadır. Özel hara aygırı Mendip geçtiğimiz yıl ülkemizde aşımlara başlamış ve o sene 61 kısrağı gebe bırakmıştır. Bu sene ki 60 sıfat adedi artırılıp 71 başvurunun muhtemelen hepsi karşılanacaktır. İzmit’te bulunucak aygırın aşım maliyeti ise 6000 TL dir.

Altıncı sırada ise sıfat adedi olan rakamı bulup 70 başvuru ile Pleasantly Perfect bulunmaktadır. Özel hara temsilcisi Pleasantly Perfect bu yıl ülkemizde aşımlara başlayacaktır. İzmit’te bulunucak aygırın aşım maliyeti ise 10000 TL dir.

Dikkat çeken diğer isimler ise ülkemizde koşup bu sene aygırlığa başlayacak olan özel hara temsilcisi Hakeem, 63 başvuru aldı. Yine bu sene yurt dışından alınan özel hara temsilcileri Utopia ve El Corredor, başvularda 63 rakamına ulaştılar. 2014 yılında 103 başvuru alan Cuvee sert bir düşüşle 59 talepte kaldı. Bir haraya alınıp bir koşu hayatına dönen Invincible Son nihayet aygır oldu ve ilk senesinde 55 rakamına ulaştı. Emektar Dr Fong 51 rakamını karşılayabilecek mi soru işareti. Genç aygırlar Toruk Macto 47 ve Scarface ise 46 ile gayet tatminkar rakamlara ulaştılar.

Gelelim hayal kırıklıklarına… Geçtiğimiz senede 55 , bu sene 44 talep alan Victory Gallop en ciddi hayal kırıklığıdır. Geçtiğimiz senelerde Lion Heart ile zirveye oynayan aygır bu senede biraz 17.000 TL lik aşım bedelinin kurbanı oldu. Tabi 56 adet boş kontenjanı bulunan değerli aygırın kuralardan elenen kısraklar ile tekrar tırmanışa geçebileceğini söylemekte gerekli. Yinede böylesine istenen talebi tam olarak alamaması gelecek yıllar için soru işareti yarattı. Son 2 senedir reyting kaybeden aygırın fiyatı makul olmaz ise geleceği sancılı görünmektedir. Yine Country Reel ülkemize yeni geldiğinde ilk mücacaatlarda 97 kısrak kendisine yazılmıştı. 2015 yılı için Country Reel ‘e yazılan kısrak sayısı 16 olması oldukça düşündürücü oldu. Geçen sene bu rakam 25 idi. Son 2 yılda sert düşüş yaşadı. 39 basvuru alan Kaneko ve 38 başvuru alan Luxor bana kalırsa daha iyi rakamlara ulaşmaları gerekiyordu. Aşım ücretlerinin yüksekliği bu 2 aygırıda etkileyen temel nedendi. Yine aşım ücreti mağduru ise yeni transferlerden Offlee Wild oldu ve sadece 30 rakamına ulaşabildi. Pressing ise çok uygun ücretine rağmen sadece 32 rakamında kalması beni şaşırttı. Yine TJK aygırı Yonaguska ise 8 başvuru ile resmen bu sene harada bir hayli boş vakti olacak. Kısrak beğenmeyen Powerscourt’u ise artık yetiştirici de beğenmeyip bu sene bu TJK aygırına sadece 24 isim yazıldı.

Aşım listesinin üst kısımlarına baktıgımda erken gelişen aygırların moda oldugu ve Storm Cat hattı aygırların dikkat çektiğini görebiliyoruz. İlk 7 de bulunan 4 isim (After Market , Lion Heart, Mendip, Hakeem) Storm Cat hattını temsil etmektedir. Tam 1 sene önce yazdığım bir paragraf ile yazımı noktalıyorum.

Sözün özü aygırcılıkta artık büyük bir değişim yaşanıyor. Geçtiğimiz yıllarda yaşlı aygırlar moda iken artık bilim ve bilgisayar çağıyla beraber genç aygırlara güvenmeye başladık. Ben bu tezi yıllar önce ortaya attığımda bazı önemli kişiler bana gülmüşlerdi. İşte yaşlı aygırda kısrağı gebe bırakıyor, ne fark var ki gibisinden. Fakat görüyorum ki artık değişim başladı. Bunun bilimsel olarak açıklamasıda mevcut olup yazıyı daha fazla uzatmak istemiyorum. Örneğin Coolmore niye 6 sene denediği Oratorio ‘yu Güney Afrika’ya sattı. Çünkü ondan yani gençliğinden alabileceğini fazlasıyla aldı. Aygırcılıkta bazı kalıpların yok olmasına gerçekten seviniyorum. Artık devir özel haraların ve genç aygırların diyerekten yazımızı bugünlük noktalıyoruz.

Aşağıda TJK haralarında 2015 yılı ingiliz aygırlarının ilk müracaat listesi bulunmaktadır. Umarım yeni aşım sezonu herkes için hayırlara vesile olması dileğiyle…

Aykut KANDEMİR

2015 TJK haralarındaki ingiliz aygırları aşım başvuruları:

Not: Makalede geçen rakamlar veya değerlerde yüzde yüz kesinlik ifade etmez. Kendi arşivlerimden alınmıştır. Ufak tefek oynamalar mümkündür.