2013 yılının tamamlanmasıyla aygır kazanç listeleri de kesinleşti. Listede yine ilginç isimler ön plana çıktı. Dünyada arap atları pek değer görmediği için araştırmam sadece ingiliz atı nesline ait olacaktır. TJK resmi web sitesinden alınan verilere göre hazırlanan çalışma 1.1.2013 ile 31.12.2013 tarihlerini kapsamaktadır.

2013 Genel Aygır Kazanç Listesi
1- Unaccounted For ; 100 koşan, 56 kazanan, 7.448.900 TL kazanç.
2- Bosporus ; 104 koşan, 62 kazanan, 7.370.550 TL kazanç.
3- Okawango ; 90 koşan, 53 kazanan, 6.895.000 TL kazanç.
4- Sri Pekan ; 74 koşan, 39 kazanan, 6.783.431 TL kazanç.
5- Mountain Cat ; 128 koşan, 67 kazanan, 6.676.707 TL kazanç.

2013 yılını zirvede kapatan Unaccounted For, 2009 ve 2010 yılında da genel aygır kazanç listesini birinci sırada bitirmiştir. 2011 ve 2012 yıllarında ise Strike The Gold arkasında ikinci olmuştur. Ülkemizde son 5 senedir aygır kazanç listelerinin vazgeçilmezi olan aygırımız, 29 Mayıs 2013 tarihinde bazı komplikasyonlar sonuçu ölmüştür. Aygırı zirveye taşıyan isimlerin başında Tonya ve Azaraks ‘ın lokomotif isimler olduğunu söyleyebiliriz. Unaccounted For ‘un sadece 80 bin TL arkasında genel aygır kazanç listesinde ikinci sırada Bosporus isimli özel hara aygırı bulunuyor. Bosporus, 2013 genel aygır kazanç listesini beşinci sırada bitirmişti. Sürekli yükselişte olan aygırın performansı adeta parmak ısırtırıyor. Sonuçta dünya genelinde yaygın kanı olan ve aygır babası olmaz denen Night Shift oğlundan muhteşem bir aygır yaratıldı. Kuyumciyan ekürisini bu aşamada tebrik etmek lazım. Uzun yıllardır TJK aygırlarını bu kadar zorlayan bir özel hara aygırı bulunmuyordu. Bosporus bu halkayı kırarak diğer özel hara sahiplerine de gerekli ışığı vermiş oldu. Dünyanın her yerinde Özel hara aygırları , milli hara aygırlarına göre baskın iken bizde yeni yeni olsa da geliştiğini görmek oldukça sevindiricidir. Bosporus aynı zamanda aygır oğlu Perfecto ile de dikkat çekici performans sergiliyor. Hal böyleyken ülkemizdeki diğer Night Shift temsilcisi Native Khan içinde umutlar otomatikman artıyor. Bosporus yavruları kısa, uzun, kum ve çim demeden istikrarlı koşar iken dayanıklı yapıları ile dikkat çekiyorlar. Genel kanı olarak kısa-orta mesafeli kaba kum yarışları Bosporus tayları için daha ön plana çıkıyor. Bosporus ‘un bu sezon önde gelen tayları ise Belmont, Rampoldi, Distant Rising, Hüsam Ağa, Galactica , Adisa şeklindedir. Okawango ise temsilci sayısı artmasıyla bereber geçen sene dokuzuncu sıradaki yerini hızla tırmanarak üçüncü sıraya çıkmış durumdadır. Okawango ‘ya kuşkusuz en büyük katkıyı Kuloğlu ve El Conquerador isimli temsilcileri yapmaktadır. Dördüncü sıradaki Sri Pekan ise önceki yıllara oranla durgunluğunu üzerinden atmış olup çıkışa geçen aygırlardan. Diğer aygırlara göre az sayıda temsilcisi olmasına rağmen White Ram , Astorya ve Village Wind gibi lider yavruları bu dezavantajı kolaylıkla kapatmaktadırlar. Beşinci sırada ise Mountain Cat bulunuyor ve geçen sene bu kategoride dördüncü bitirmişti. İstikrarlı ve erken gelişen yavruları ile dikkat çeken Mountain Cat , 128 koşan yavrusu olması en büyük avantajı olmuştur. Koşan – Kazanan oranı yüksek olan Kaneko , Win River Win, Green Gönen ve Victory Gallop ise ilk beşe giremese de dikkat çeken diğer aygırlardır.

2 Yaşlı İngilizlerde Aygır Kazanç Listesi 2013
1- Bosporus ; 32 koşan, 17 kazanan, 1.633.350 TL kazanç.
2- Mountain Cat ; 38 koşan, 19 kazanan, 1.418.175 TL kazanç.
3- Okawango ; 14 koşan, 8 kazanan, 1.411.850 TL kazanç.
4- Win River Win ; 25 koşan, 13 kazanan, 1.311.300 TL kazanç.
5- Cuvee ; 26 koşan, 15 kazanan, 1.166.150 TL kazanç.

2 yaşlı aygır kazanç listesinde ise genel aygır kazanç listesine adeta burun farkıyla kaybeden Bosporus lider. Bosporus ‘tan yukarıda bahsetmiştik ama bu tablo ile taylarının erken gelişimli olduğu bir kez daha netlik kazanmıştır. Geçen sene 2 yaşlı aygır kazanç listesini onuncu sırada bitiren Bosporus, flaş yükselişi bu kategoride de devam etmektedir. İkinci sırada bulunan Mountain Cat daha önceki yıllarda da bu kategoride hep üst sıralarda yer edinmiştir. Sonuçta Storm Cat kanı taşıması ona bu kategoride her zaman büyük avantaj sağlıyor. Üçüncü sıradaki Okawango ise özellikle 2013 yılının en iyi taylarından Kuloğlu sayesinde hızlı bir yükseliş yaptı. Okawango yarış yaşamında 2 yaşlılığında geçilmemiş ve 3 te 3 yapmış bir isimdi. Bu alanda onun ismini de görmek oldukça normaldir. Listede dördüncü sırada bulunan Win River Win ise özellikle Gr1 Çaldıran galibi Blaze To Win önderliğinde flaş bir yükseliş yaptı. Genel olarak Win River Win ‘in tüm tayları bu sezon çok başarılı idi. Bu tayların babadan dolayı yaş almasıyla performanslarını yükseltmeleri bekleniliyor. Beşinci sırada bulunan Cuvee ise bu sezon ülkemizdeki ilk jenerasyonları koşmaktadır. Amerika’da ki tayları incelendiği özellikle erken gelişimli tayları ile dikkat çeken Cuvee içinde şaşırtan bir sonuç bulunmuyor. Özellikle Es Es Runner ona bu kategoride ciddi katkı yapan öncü tayıdır. Bu kategoride diğer sıralarda yer alan ve koşan-kazanan oranı yüksek olan Powerscourt , Perfecto, Scarface, Sabırlı , Bekmezbey ve Banknote ise gelecek için güzel veriler sunmaktadırlar. (Not: Sabırlı ve Bekmezbey hayatta olmadıkları için 2014 ve daha sonraki aşım yılında aygırlık yapamayacaklardır.) Yine bu kategoride büyük beklentiler olan Lion Heart ve Dehere ise biraz olsun hayal kırıklığı yaşatmışlardır.

3 Yaşlı İngiliz Aygır Kazanç Listesi 2013
1- Okawango ; 50 koşan, 30 kazanan, 3.771.100 kazanç.
2- Divine Light ; 42 koşan, 23 kazanan, 3.733.700 TL kazanç.
3- Victory Gallop ; 36 koşan, 25 kazanan, 2.730.314 TL kazanç.
4- Sri Pekan ; 29 koşan, 18 kazanan, 2.632.225 TL kazanç.
5- Unaccounted For ; 38 koşan, 22 kazanan, 2.593.550 TL kazanç.

Bu kategoride son aylarda Divine Light ‘ı burunla geçen Okawango, geçen sene bu listede dördüncü sırada bulunmaktaydı. 2 yaşındaki erken gelişimli taylarının 3 yaşlı iken de formlarını muhafaza ettiklerini rahatlıkla istatistiklerden çıkarabilmekteyiz. Okawango yavruları mesafe uzama handikabına rağmen üst sıralarda tutunmaya devam etmekte olduklarını da belirtmek gereklidir. Divine Light ise bu kategoride hızlı bir yükseliş yapsada son günlerde liderliği kaptırdı. Gazi galibi Divine Heart öncülüğünde bir çıkış yakalayan aygır ise geçtiğimiz sene bu kategoride dördüncü olmuştu. Buradan Divine Light taylarının yaş alması ve uzun mesafeye çıkmalarıyla başarılarının arttığını söyleyebiliriz. Halbuki Divine Light yarış yaşamında hep kısa mesafelerde koşturulmuş bir safkandır. Aygırlık yaşamı ile kendi yarış yaşamı alakasız ilerlemekte olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Victory Gallop yavruları ise beklenilenin biraz altında kalmış gibi görünseler de yavaş yavaş aygır listelerinde yükselişe geçmektedirler. Dördüncü sıradaki Sri Pekan için zaten yavruları en iyi dönemini genelde 3 yaşında yaşarlar. Tam bir 1400-1600 aygırı olan Sri Pekan’ın ülkemizin az sayıda bulunan önemli çimçi aygırlarındandır. Arka sıralarda kalan Popular Demand ve Karabeyhan ise bu kategoride çıkış yapan aygırlardandır. Yine bu kategoride Kaneko , Akındayım , My Bolt, Perfect Storm , Win River Win, Green Gönen ve Bosporus ise koşan-kazanan oranı yüksek aygırlar olmuşlardır.

2013 Kısrak Babası Kazanç Listesi
1- Mountain Cat ; 66 koşan, 656 yarış, 91 birincilik, 5.773.325 TL kazanç.
2- Mujtahid ; 75 koşan, 605 yarış, 80 birincilik, 4.652.750 TL kazan.
3- Distant Relative ; 63 koşan, 505 yarış, 56 birincilik, 3.646.300 TL kazanç.
4- Always a Classic ; 66 koşan, 668 yarış, 61 birincilik, 3.542.925 TL kazanç.
5- Sea Hero ; 49 koşan, 420 yarış, 47 birincilik, 3.072.979 TL kazanç.

Benim için en önemli listelerden olan Kısrak babası sıralamasında ise geçen sene bu kategorinin beşincisi olan Mountain Cat önemli bir çıkış yaparak zirvenin sahibi oldu. Es Es Runner, Kuloğlu, İpeksu, Always Marju gibi yetenekli safkanların kısrak babası Mountain Cat ‘tir. İkinci sıra ise geçen sene bu kategorinin lideri olan Mujtahid ‘in oldu. Mujtahid bu kategoride özellikle Azaraks , Işıkhüzmesi, Valley Of The Sun, Dansing River isimli torunlarının katkısı büyüktür. Üçüncü sırada ise Distant Relative bulunmaktadır. D.Relative geçen sene bu kategoride ikinci olmuştur. D.Relative özellikle aygır oğulları ile de uzun yıllar ülkemizde etkisi sürecek gibidir. D.Relative ‘yi bu kategoride yukarılara çıkaran önemli isimler ise Rampoldi, Obiwan, Elavato, Torun Setenay ve Always President isimli torunlarıdır. Dördüncü sırada geçen seneki yerini koruyan Always A Classic bulunmaktadır. Değerli anne kanı ile Always A Classic yavaş yavaş kendini bu kategoride ispatlamaktadır. Beşinci sırada ise Sea Hero bulunur iken geçen sene aynı isim onbeşinci sıradaydı. İlginç bir çıkış yapan Sea Hero kızlarına da önümüzdeki senelerde takip etmek gerekli gibi görünüyor. Az sayıda temsilcisi bulunan altıncı sıradaki River Special ise yine dikkat çeken bir görüntü sergilediğini de belirtmek istiyorum.

Aykut KANDEMİR tarafından bu özgün yazı 2 Aralık 2013 tarihinde yazılmıştır.
Not: Listeler pist ayırımı yapılmadan yorumlanmıştır.